Voortbreiend inzicht

In de maanden dat we op zoek zijn naar de Zeeuwse visserstruien hebben we relatief veel foto's gevonden. Relatief, omdat watersnoden en branden veel materiaal hebben vernield: in 1906 en 1953 een watersnood en in mei 1940 de beschieting van Middelburg.
Bij deze beschieting wordt de hele binnenstad van Middelburg verwoest. Dat is een ramp, ruim 600 panden gaan in vlammen op. Een tweede ramp is dat enkele jaren daarvóór veel archieven van Zeeuwse gemeentes in Middelburg zijn opgeslagen, zodat ze veilig bewaard kunnen worden. Meer lezen? Klik dan hier.

Foto: Zeeuws archief

Daarom: relatief veel foto's. Van de Arnemuidse vissers vinden we er een groot aantal. Wij vragen ons af hoe het komt dat er juist van deze vissers veel foto's zijn. Een verklaring zou kunnen zijn dat het eiland Walcheren gemakkelijk bereikbaar is. In 1871 wordt de Sloedam bij Arnemuiden aangelegd. Deze dam verbindt de eilanden Walcheren en Zuid-Beveland. Over de dam ligt een spoorlijn die Bergen op Zoom met Vlissingen verbindt. Die spoorlijn is een belangrijke verkeersader. Over snelweg kan men pas vanaf 1977 van Bergen op Zoom naar Oost-Souburg / Vlissingen.

Walcheren is door de Sloedam beter bereikbaar dan de eilanden Tholen, Noord-Beveland, Duiveland en Schouwen. Bovendien rijdt er een stoomtram over het eiland: Koudekerke, Biggekerke, Zoutelande, Westkapelle, Aagtekerke en Domburg zijn per tram bereikbaar. Een zijspoor is er van Koudekerke naar Vlissingen.

Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw is Domburg een mondaine badplaats, er komen veel rijke gasten uit het buitenland. Bovendien is het eiland Walcheren geliefd bij kunstenaars vanwege het mooie licht. Naast schilders komen er ook fotografen; Charley Toorop, Eva Besnyö en Wilhelm Tobien zijn hiervan enkele namen.

De fotografen kijken door hun lens graag naar de typisch eigen beelden van het eiland. Daar horen de vissers vast ook bij. Hét voorbeeld is onderstaande foto: die werd gemaakt om als prentbriefkaart te versturen.

In andere vissersplaatsen zijn we helemaal afhankelijk van plaatselijke fotografen en wat er in archieven, schoenendozen en sigarenkistjes bewaard is gebleven. De foto's uit de archieven zijn dan weer afkomstig van de eigenaren van die schoenendozen en sigarenkistjes..... De kwaliteit van veel van de foto's laat zich raden.

Hoe lossen we dit probleem op. Vaak is er goed te zien dat er een visserstrui wordt gedragen. Hoe het echte patroon dan is, is van alleen een foto lastig te achterhalen. Door de hoek waarin de foto is genomen en de lichtval kan één patroon er op twee foto's heel verschillend uit zien.
Daarom besluiten we de 'trial and error' methode toe te passen. We gaan BREIEN. Door het breien komen patronen tot leven. Soms klopt een patroon in één keer, zoals de Arnemuidse patronen. Dat is niet zo moeilijk, die zijn goed gedocumenteerd.
Soms stuit je op een verrassing. Dan is het patroon aan de goede kant nét anders dan je op de foto ziet. Tot je het breiwerk omdraait en de achterkant haar geheimen prijsgeeft.

We overleggen over wat we met de patronen gaan doen. De meeste zijn ruim 100 jaar oud. We vinden het niet juist om deze basispatronen als ons 'eigendom' te beschouwen. Ze werden een eeuw geleden in grote armoede gebreid en doorgegeven van moeder op dochter.

Daarom willen we de basispatronen graag met jullie delen. Zoals gezegd, hiervoor gebruiken we de trial and error methode. Dat kost tijd. We breien mini's. Een trui op groot formaat kost op dit moment te veel tijd en materiaal.

Vanaf volgende week plaatsen we regelmatig een patroon. Verwacht geen uitgebreide brei-beschrijving. Het eerste patroon bevat de basis van de mini visserstrui. Die is in principe voor elke trui hetzelfde. Daarna volgen de teltekeningen van de verschillende truien.
Voor een trui op 'waar formaat' zal ieder voorlopig zelf aan de slag moeten met het omrekenen van de maten.