Grote Oorlog en onderzoek in België

Vandaag is het precies 100 jaar geleden dat, door de val van Antwerpen, 550.000 Belgen via Zeeuws-Vlaanderen en nog eens 100.000 Belgen via Brabant naar Zeeland vluchten. Veel Belgen trekken in de daaropvolgende tijd door naar andere Nederlandse provincies. In de eerste periode wonen er meer Belgen dan Zeeuwen in Zeeland.

Archief gemeente Roosendaal
Nederlandse militairen helpen Belgische vluchtelingen

In Nederland is de 'Grote Oorlog' niet echt geschiedenis. Toch willen wij er jullie aandacht voor vragen. Veel Belgen die in Zeeland blijven (en niet verder trekken) hebben iets met de visserij te maken.
Vorig jaar is Monique al voor ons op zoek gegaan naar sporen van visserstruien in Vlaanderen. Helaas heeft dat niet tot resultaat geleid. Tóch denken we dat er ook in Vlaanderen truien werden gedragen. Het is bijna niet voor te stellen dat in zowel Nederland als Frankrijk visserstruien voorkomen, maar dat dit fenomeen aan de Vlaamse kust voorbij is gegaan?

VLIZ.be
De Heistse Vloot in Heist

Een deel Vlaamse vissers zet hun werkzaamheden voort vanuit Zierikzee en Brouwershaven. Zij worden de 'Heistse vloot' genoemd. Die vlag denkt niet de hele lading. Behalve uit Heist zijn er bijvoorbeeld ook gezinnen uit Zeebrugge.

Met de aandacht voor de Eerste Wereldoorlog hopen we toch ergens 'iets' te kunnen vinden. Daarom vragen wij nogmaals aandacht voor Belgisch Vlaanderen. Misschien zijn er lezers die thuis nog afbeeldingen hebben liggen uit de periode rondom de Grote Oorlog. Dit kunnen foto's, maar ook prentbriefkaarten of carte de visite van bijvoorbeeld havens en vissersboten zijn.
Hebt u iets dergelijks in uw bezit en mogen wij dat bekijken? Wilt u dan contact met ons opnemen?

Tot en met 01 november zijn er van dinsdag tot en met zaterdagmiddag ook steeds vrijwilligers op de tentoonstelling 'Truien bij de Vleet' aanwezig. Op de woensdagen is Stefanie er zelf. Ook via die weg kunt u ons bereiken.

Nogmaals België

Zoals we eerder al lieten weten is Monique voor visserstruien op pad gegaan in België. Ze heeft héél véél gevonden, in allerlei musea en museumpjes. Maar wat ze niet vond?? Zelfgebreide visserstruien.

Nieuwpoort, ca 1909
(De Zuttere)

Op de meeste foto's hebben de vissers oliegoed aan of een kiel. Soms is er wel te zien dat er een trui onder zit. Of dat dan een Engelse trui is of een zelfgebreide blijft de vraag. Via via komt Monique in contact met een dame uit Oostende. Zij vertelt het volgende:

Verder onderzoek aan de Vlaamse kust

Oostende, Middelkerke, Blankenberge....allemaal plaatsen aan de Vlaamse kust.
In dit bericht maakten we al een voorzichtige stap richting België. Dit heeft een paar redenen.

Gemeentelijke visserijschool Oostende, rond 1914
(Vermaut - de Zuttere)

Zo blijkt er bijzonder weinig materiaal te vinden te zijn over de truien van de Zeeuws Vlaamse vissersplaatsen. We weten zeker dat er in Breskens (zie het berichtje hieronder) en in Philippine truien werden gedragen. Helaas hebben we tot nu toe uit Philippine geen foto's waarmee we de Philippiense trui kunnen uitwerken: horizontale banen met (waarschijnlijk) een werkje in die banen.

We weten inmiddels wel dat er ook in Frankrijk visserstruien werden gedragen in rechte en averechte steken. Het lijkt ons daarom onwaarschijnlijk dat er in België niet van dergelijke truien werden gemaakt.
Bovendien: Zeeuws Vlaamse vissers gingen ook nog al eens naar de Belgische kust. Misschien is daar dan meer fotomateriaal voorhanden.

Een maand of wat geleden kregen we een e-mail van Monique uit Wenduine. Zij biedt aan om ons te helpen met de zoektocht in Vlaanderen. Dat is geweldig. Anna en Lupineke weten namelijk niet goed wáár te beginnen. Daarvoor zijn wij te onbekend met de Belgische families, vissersplaatsen en instanties.

Als klap op de vuurpijl heeft Jeanet enkele weken geleden een interview met de coördinator van 'Duurzaam Kustbeheer'. Kathy Belpaeme zet ons op het spoor van VLIZ. In de beeldbank: wetenschatten vinden we aanwijzingen dat er ook in België zelfgebreide visserstruien werden gedragen.

Sorteren visnetten ca. 1909
(Duc-d'Orleans)

Het aantal foto's met daarop de truien is heel beperkt. Veel vaker vinden we de bekende 'Engelse' of 'geweven' truien zoals op de foto hierboven. Niet alleen vissers dragen deze truien. Dit zijn leden van de bemanning van een expeditieschip wat vastloopt in het ijs in de Kara Zee. Daarnaast vinden we heel veel oliegoed, kielen en kielenjasjes.

Nieuwpoort ca. 1909
(De Zuttere)

Enkele foto's laten echter een (blijkbaar) handgebreide trui zien: tricotsteek met daarin horizontale banen. Op onderstaande foto heeft de tweede man van rechts waarschijnlijk een Engelse trui aan. De eerste man links draagt een trui met horizontale banen.

Vissers uit Middelkerke, datum niet bekend
(Desnerck)

Nogmaals: wat we tot nu toe in België vinden is nog weinig. Maar de eerste stap is gezet. Blijft nog steeds het vraagstuk van Philippine......

Alle foto's bij dit bericht zijn afkomstig van Wetenschatten.