Tholen - visnet/ruit/diamant

Opvallend is dat we in de verschillende visserplaatsen in Zeeland (áls we de truien vinden) niet één maar meestal meer motieven vinden. Ook in en op Tholen is dat het geval. We schrijven 'in' en 'op', omdat de plaats Tholen op het eiland Tholen ligt. De plaats Tholen is er bij uitstek de vissersplaats. Er zijn nog steeds meerdere visbedrijven (zowel voor de visvangst als de -verwerking en de -verkoop) te vinden. Het is altijd mooi om te zien hoe 's morgens de viswagens over de brug vertrekken en 's avonds weer terugkomen.

Behalve de 'Vier Gebroeders' liggen er geen vissersschepen meer in de haven van Tholen. Met de komst van de Oesterdam en het sluisje zijn de schepen naar elders vertrokken, zoals naar Stellendam.

Joh. C.Schot leurt met vis in Poortvliet

Bekende namen van vissersfamilies zijn Schot, Bout, Baaij en Kwist. Bij de meeste van deze families vinden we ook truien in de archieven. Eén van die truien heeft een 'diamant' of 'visnet'. Deze trui (de banner hierboven is de foto van een originele trui) wordt in Tholen het meest gedragen en vinden we bij bijna alle families terug.

Een familie die veel voorkomt op de foto's is de familie Schot. Deze familie zit al eeuwen in de visserij. Vanaf begin 17e eeuw komt de naam 'Schot' voor in de visserij annalen. In eerste instantie is dat in Reimerswaal. De bewoners van dit dorp moeten na grote overstromingen vertrekken (het verdronken land van Reimerswaal) en zo gaan 'de Schotten' zoals de familie ook wordt genoemd rond 1630 naar Bergen op Zoom.

Ruim een eeuw later, in 1747, verhuizen twee broers naar Tholen. Aan het eind van de 19e eeuw is Ben Schot een oesterbaron met 12 hoogaarzen en een oesterbedrijf. Voor zowel zijn werknemers als zijn kinderen is hij niet gemakkelijk.
Als dan in 1912 drie zoons van Ben mosselgronden aangeboden krijgen bij Zierikzee vertrekt een deel van de familie naar Schouwen.

Uitladen en verwerken van mossels in de haven van Tholen

Het inbrei motief op deze trui wordt in Tholen tegenwoordig meestal 'diamant', 'visnet' of 'ruit' genoemd. Het inbreien is simpel: in de verder grotendeels in tricotsteek gebreide trui wordt middenvoor, op borsthoogte, met ribbels een diamant gebreid. Tot nu toe hebben we nog niemand kunnen vinden die nog weet of de diamant een symbolische betekenis had.
Uit Engeland weten we dat de diamant of het 'visnet', zoals de diamant ook wordt genoemd, staat voor één van de belangrijkste werktuigen van de vissers.

Een visnet in ribbels staat voor de lege netten bij vertrek. Een visnet in gerstekorrel (enkel of dubbel) staat voor de volle netten na een goede vangst. In en op Tholen hebben wij alleen het visnet in ribbels gevonden, maar wel in veel verschillende formaten.

Arie Schot

Brei de mini volgens het basispatroon. Na het onderboord komen er 3 toeren in averechte tricotsteek. Brei daarna verder in tricotsteek. Na 58 toeren wordt de diamant ingebreid. De laatste toeren van de panden staan ook in de teltekening. Brei na de laatste rechte toer (gezien aan de goede kant van het werk) de schouders aan elkaar.

De Tholenaren droegen vrijwel nooit pompons aan hun trui. Het was óf simpelweg een koordje met twee kwastjes óf helemaal geen koordje.

Met dank aan:
- Streekmuseum De Meestoof
- Kees Slager: Vissers verhalen
- Hilde Schot