Truien bij de vleet

Gisteren hebben we het al aangekondigd, de tentoonstelling. Wat kunnen jullie verwachten?

Had elk Zeeuws vissersdorp een unieke, eigen visserstrui?

En zo ja, hoe zag die er dan uit?

Op deze tentoonstelling duiken we in de geschiedenis van het visserijverleden van Zeeland. We gaan we op zoek naar de originele, handgebreide visserstruien zoals die gedragen werden tussen 1880 en 1955 in Arnemuiden, Breskens, Brouwershaven, Bruinisse, Tholen, Philippine, Yerseke, Veere, Vlissingen en Zierikzee.

We nemen u mee op onze zoektocht en ontdekken niet alleen heel veel verloren gewaande truien en patronen maar ook hoe dit kledingstuk ontstaan is en hoe vissers en hun gezinnen leefden in die tijd.

Naast ruime aandacht voor het visserijverleden vindt u authentiek beeldmateriaal. Bovendien is het mogelijk de proeflapjes van de gevonden visserstruien van dichtbij te bekijken en aan te raken.

Nieuwe foto’s van de gevonden truien maken de verhalen compleet!

Dit alles wordt u getoond in de prachtige entourage van de Historische Werf Meerman te Arnemuiden.

Onderzoek is echter nooit af…

Elk moment kan weer een nieuwe ontdekking worden gedaan.Daarom is deze tentoonstelling de eerste van een serie.De truien reizen hierna verder door het Zeeuwse Land.

Naar andere musea en met wellicht andere, nieuw gevonden visserstruien..!

De tentoonstelling ‘Truien bij de Vleet’ is te bezichtigen in de Zaagloods van de Historische Werf Meerman te Arnemuiden van 30 september tot en met 1 november 2014.

Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 13 tot 17 uur.

Toegang en parkeren GRATIS.

    

Tentoonstelling visserstruien in de maak!

Wat is het lang stil geweest op deze blog. Dat had een reden, een hele goede reden zelfs....

De afgelopen maanden hebben we samen met een heleboel vrijwilligers keihard gewerkt. Aan wat dan?

Laten we even terug gaan naar het begin van deze blog. Stefanie en Anja vragen zich af of er in Zeeland écht alleen in Arnemuiden visserstruien worden gedragen. Een eerste (digitaal) onderzoek levert veel informatie op. Er waren zeker meer dan twee soorten visserstruien in Arnemuiden en niet alleen in Arnemuiden....

Visserstrui van Breskens

Met een, enigszins wilde, gok denken we dat er toch zeker wel 20 verschillende truien in Zeeland werden gedragen. Die wilde gok is nog niet wild genoeg. Het zijn er nóg meer. Inmiddels zijn er 25 verschillende truien gebreid voor vrijwilligers: vrouwen en mannen. Die truien zijn niet 'zo maar' gebreid. Daar gaan we wat mee doen....

Met gepaste trots kondigen wij nu aan de expositie:

De tentoonstelling ‘Truien bij de Vleet’ is te zien in de Zaagloods van de Historische Werf Meerman te Arnemuiden van 30 september tot en met 1 november 2014.

Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 13 tot 17 uur.

Toegang en parkeren GRATIS.

We zijn op dit moment nog druk bezig om nog wat punten op de 'I' te zetten. Hou daarom deze blog de komende tijd in de gaten. Er volgt nog meer informatie...

Visserstrui Bruinisse en Arnemuiden

We hebben het al gezegd: dit zouden we nooit alleen kunnen doen. Behalve alle uren die de vrijwilligers er in hebben gestopt zijn we geholpen door:

Dagje Bru

Op een donderdag in april besluiten we opnieuw op onderzoek uit te gaan in Bru.

Nou komt dat niet helemaal uit de lucht vallen.

Al langer hebben we wat ‘problemen’ met de zoektocht naar visserstruien in Bruinisse, afgekort Bru…

De vraag is als volgt: werd er in Bruinisse een trui gedragen die de familie Schot in het verleden meegenomen had vanuit Zierikzee of Tholen? Of.. had Bru (al eerder) een eigen trui?

We komen er – tot nu toe -  niet erg uit..

Gelukkig ontmoeten we, op één van die gezellige breimiddagen bij Jeanet in Arnemuiden, Ina.

Ina blijkt oorspronkelijk uit Bru te komen en kent er diverse mensen die voor ons interessant zouden kunnen zijn.Zoals bijvoorbeeld Maria. Maria is een rasechte Bruse die van haar huis een soort museumpje gemaakt heeft.  Die gek is op de streekdracht, het verleden en alles wat daar bij hoort.

We vragen Ina dan ook of ze voor ons een afspraak kan maken met Maria.

Na (werkelijk waar) maanden bellen en proberen lukt dat Ina dan eindelijk!!!! Maria blijkt niet zo makkelijk te pakken te krijgen.. dan is ze weer in Portugal, dan weer met de Zonnebloem als vrijwilligster mee.. dan weer aan de slag voor de Kerk; kortom.. een echte bezige Bruse bij ;)

Op de bewuste donderdag gaan we dan eindelijk naar Bruinisse. Daar spreken we eerst af bij Niels in zijn sfeervolle restaurant aan de haven, BRU 17 genaamd. We ontmoeten niet alleen hem, maar ook Karel. Die ook al een verzamelaar blijkt te zijn. En die misschien nog wel een oude foto heeft, waar we misschien een Bruse visserstrui op kunnen vinden…

Dus op naar Karel. Wat een belevenis..!!

Zijn huis IS een museum! Hij verzamelt alles wat met het vissersleven te maken heeft en heeft twee kamers in zijn huis op bijzondere wijze ingericht.

En.. hij heeft ‘een’ foto! Met de namen erbij van de vissers die er op staan!!

Dat is het mooiste. 

Want je kunt wel een foto vinden met vissers op een boot, maar zijn die vissers dan ook daadwerkelijk vissers afkomstig van het betreffende dorp? Dat is altijd het probleem!

Op de foto vinden we twee Bruse vissers in vissertruien gehuld. Nader onderzoek zal de details geven! Wat een geweldig begin van de dag!

Na afscheid genomen te hebben van Karel en zijn vrouw gaan we overheerlijk lunchen bij Niels. Tja, als je dan in een vissersdorp bent.. moet je er ook van genieten ;0)!

Onze volgende afspraak is dan – eindelijk - bij Maria. Wat een feest om hier te zijn! Maria spaart van alles! En haar man ook.. ;) Het is dan ook geen wonder dat we onze ogen uitkijken! Elk hoekje en gaatje van dit oude huis is gevuld, een museum is er niks bij!

Ook heeft Maria visserstruien. En heel veel boeken over Bru.. En oude fotoboeken.. We raken niet uitgekeken!

Ondertussen komt er nog meer bezoek bij Maria binnenvallen. Maria praat en praat en zet koffie en geniet! Wij óók  ;)!! Boek na boek komt uit de kast.. foto na foto wordt bekeken en bestudeerd. We bekruipen de zolder.. mogen in de kasten kijken..! We krijgen verhalen te horen over mensen die we niet kennen..  Het is geweldig!!

Dit dagje Bru is niet alleen heel erg leuk en gezellig! Ontmoeten we niet alleen heel erg bijzondere mensen met bijzondere verhalen. Maar.. vinden we ook veel wat ons onderzoek naar de Bruse visserstrui verder helpt!

Onderzoeken is vaak alleen maar ploeteren geblazen.. Vaak zoek je óveral en vindt je nergens wat… Wordt je van het kastje naar de muur gestuurd.. en weer terug, Met uiteindelijk weinig of geen resultaat.

Maar.. dít soort dagen? Daar doe je het voor!!

Met dank aan Ina, Niels, Karel en Maria!!

Kees van Lies van tante Pier

In kleine gemeenschappen, waarin iedereen uiteindelijk familie is van iedereen, krijgen mensen 'extra' namen om aan te geven om wie het draait. Zo ook Kees van Lies van tante Pier en de neus, de bakker, van gurpje, de rooie of de wittekop.

Kijkend naar bijna twee jaar onderzoek zien we dat we in het begin met zevenmijlslaarzen door de Zeeuwse geschiedenis kunnen lopen. Dan nóg vinden we interessante gegevens en nieuwe motieven. Het laatste half jaar (ongeveer) worden de stappen kleiner.

Verwaaid in Medemblik, ca. 1916, fotograaf onbekend

We schrijven het al eerder: wat je op de foto ziet hoeft niet te betekenen dat het ook zo was. Hoe meer mensen we hier over spreken, hoe zekerder we worden dat dit een juiste conclusie is. Bekijk de foto hierboven. Het staat er met koeienletters op: YE 15. Uit Yerseke dus. Ja, het schip wel. Maar alle mannen die er op staan ook? Die kunnen uit Yerseke komen, maar ook uit Tholen, Vlissingen, Bruinisse.....Waar draait het nu allemaal om?

Inmiddels zijn Anja en Stefanie al enige tijd aan het speuren op de voormalige eilanden Schouwen en Duiveland. In het voorjaar van 2013 zetten wij daar onze eerste, voorzichtige stappen. En hoe meer we speuren, hoe meer eigenaardigheden we tegenkomen.
Zo blijkt het nu nog belangrijker dan eerst om te weten wie er op een foto staan. In ongeveer de helft van de gevallen weten we wie het zijn. De andere helft blijft echter een raadsel. En juist één van die foto's is de spin in het web geworden.

In de haven van Brouwershaven is omstreeks 1934 deze foto gemaakt:

Archief Schouwen - Duiveland

We weten zeker dat het in Brouwershaven is, dat is te zien aan de gebouwen op de achtergrond. We weten echter niet wie de mannen op de foto zijn. Is dat dan belangrijk???
Ja, dat is héél belangrijk. In Brouwershaven doen zich namelijk een paar zaken voor die we elders niet of minder vinden. Hoe dat precies zit, daar komen we zo snel mogelijk op terug. Tenminste, dat hopen we. Want morgen gaan we een hele dag op de voormalige eilanden speuren.

Vroeger…

Iemand vroeg me laatst: “Wat vinden jullie daar nou leuk aan, aan dat ouwe werkgoed?”

En dat met een gezicht waarop duidelijk af te lezen viel dat de steller van de vraag er echt helemaal niks van snapte..!

Wat wij toch zagen in die ouwe vieze werktruien, gedragen door allang overleden vissermannen en dat ook nog in een tijd waar je echt niet meer naar terug zou willen. Armoede, keihard werken, honger, afzien, en altijd maar hopen op een goede vangst en een beter bestaan…

Op een of andere manier, zonder te willen romantiseren, zijn wij geraakt door het leven van de vissersgezinnen van toen. Mensen, net als jij en ik, alleen levend in een tijd en wereld waarin luxe niet bestond.

Soms, wanneer we in Arnemuiden, of Tholen zijn en oud-vissers spreken (of hun vrouwen) dan is die tijd nog helemaal niet zo lang geleden. Mensen in de leeftijd van onze ouders en grootouders die nog meegemaakt hebben dat de vis duur betaald werd. Die van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat garnalen moesten pellen of met vis moesten leuren door de stad. Die dagenlang op hun kleine houten bootjes in weer en wind voeren, de blaren op hun handen werkten en oh zo dankbaar waren dat ze weer veilig aan wal kwamen.

Het is ook een tijd waarvan een aantal van deze mensen, die het nu gelukkig zo veel beter en makkelijker hebben, niet altijd begrijpen waarom we daar meer over willen weten.

Zij willen niet echt herinnerd worden aan de armoede en het harde leven van toen, waarin ze vaak als tweederangs volk behandeld werden. Zij willen mee in de vaart der volkeren en laten zien dat ze nu ook een modern en rijk leven leiden en.. net zo goed zijn als een ander.

Toch, als je door gaat vragen, komen ook warme en mooie herinneringen naar boven. Over de onderlinge banden, die sterk waren. Over de hulp die de mensen elkaar boden, de gemeenschapszin en over het beschermde leven in een klein vissersdorp…

Vanwege al die verhalen, die ons een zo mooi beeld geven van hoe mensen meebewegen in een veranderende wereld, blijft deze speurtocht ons zo boeien.

Niet alleen vanwege het zoeken zelf, dat zo leuk blijft.. of de brei technische kant van al die patronen en truien, dat zo geweldig interessant is.

Maar juist… door de verhalen over de mensen zelf..!

Daniël Hoogstad en een oproepje

Eerst graag jullie aandacht voor het volgende, we doen nogmaals een oproep: 
Inmiddels hebben we twee truien uit Zeeuws Vlaanderen kunnen reconstrueren. Helaas, helaas, de Philippiense trui hebben we nog steeds niet kunnen maken. Is er dan écht niemand die een foto heeft waarop de trui beter te zien is dan op dit exemplaar???

Visserstrui Philippine

We zouden zo blij zijn met een reactie :-)

Dan gaan we verder waar we gebleven waren:
We bloggen al eerder over hem, de grondlegger van de Bressiaanse vissersvloot: Daniël Hoogstad. Inmiddels hebben we ook zijn trui gereconstrueerd. Hou vooral in het achterhoofd dat we maar één afbeelding hebben van deze man. Bovendien is die afbeelding geen 'echte' foto, maar een ingeschilderd exemplaar.

Toch denken we dat we een aardig beeld kunnen schetsen:

1. de trui heeft kabels en bredere ribbels
2. aan de voorkant is een deel van het borststuk in tricotsteek. Daarop zijn de initialen van Daniël gemaasd.
3. over de mouwen weten we niets. We hebben ze nu in tricotsteek gebreid. Met kabels of ribbels is natuurlijk ook leuk, maar dit blijft giswerk.

De gebreide mini geeft een aardig beeld:

Wat een leuke trui is dit. Heel anders dan de andere Zeeuwse truien. Dit komt niet alleen door de initialen. Deze trui heeft een kabel naar rechts. Het is in Zeeland de eerste trui die we met zo'n kabel tegenkomen. Alle andere truien hebben een kabel naar links.

Op de borst niet de initialen van Daniël, maar de eerste letters van de achternamen van de peetmoeders (bloos, mogen we onszelf inmiddels zo noemen?) van de Zeeuwse visserstruien.

Het borststuk van het achterpand is helemaal in ribbels gebreid. Dit is het meest waarschijnlijke, maar zeker weten doen we dit natuurlijk niet.

Om er voor te zorgen dat het lijf niet te veel in elkaar trek hebben we aan het begin van de kabels in elke steek 1 steek gemeerderd. 3 steken van het boord worden dan 6 steken van de kabel. Aan het einde van de kabel minder je die steken weer.

Nogmaals België

Zoals we eerder al lieten weten is Monique voor visserstruien op pad gegaan in België. Ze heeft héél véél gevonden, in allerlei musea en museumpjes. Maar wat ze niet vond?? Zelfgebreide visserstruien.

Nieuwpoort, ca 1909
(De Zuttere)

Op de meeste foto's hebben de vissers oliegoed aan of een kiel. Soms is er wel te zien dat er een trui onder zit. Of dat dan een Engelse trui is of een zelfgebreide blijft de vraag. Via via komt Monique in contact met een dame uit Oostende. Zij vertelt het volgende: